De kernen en het buitengebied in onze gemeente bieden allemaal een verschillende omgeving om te wonen. De gebieden hebben een eigen identiteit. Zo is Geertruidenberg een historische vestingstad met de Markt als kroonjuweel. De historische vestingstad is een beschermd stadsgezicht waar naast wonen ook andere voorzieningen gemengd voorkomen.

Raamsdonksveer is de grootste woonkern van onze gemeente. In het centrum van deze kern zijn de meeste voorzieningen te vinden. Deze voorzieningen worden in het centrumgebied gemengd met woningen.

Raamsdonk is een rustiek boerendorp. Een groot deel van dit dorp bestaat uit lintbebouwing met typische boerderijen. Een aantal van deze boerderijen is nog daadwerkelijk in gebruik als boerderij. Vergrijzing en sluipverkeer zetten het voorzieningenniveau en het woon- en leefklimaat in dit dorp onder druk.

Waar staan we nu?

In onze gemeente stonden in 2019 circa 9.640 woningen. In die woningen wonen in 2020 circa 21.785 personen (zie onderstaande tabel). Volgens de provinciale prognose wordt in de gemeente Geertruidenberg een toename van de woningbehoefte van 690 woningen verwacht in de periode 2020-2030.

Bevolkingsopbouw en -prognose in Geertruidenberg (gemeente Geertruidenberg, 2017).

Ten opzichte van Nederland als geheel heeft onze gemeente bovengemiddeld veel woningen uit de periode 1971-1990. Gemiddeld zijn de woningen in onze gemeente daardoor jonger ten opzichte van de gehele Nederlandse woningvoorraad.

Bouwjaren woningen Geertruidenberg

Geertruidenberg is in onze gemeente de stad met een oud centrum en met veel cultuurhistorische waarde. Om dat centrum ligt een ring van woonwijken uit de 20ste eeuw. Ook Raamsdonksveer bestaat uit een schil van woonwijken om het centrum. Het centrumgebied van Raamsdonksveer is daarnaast het kernwinkelgebied van onze gemeente. Verspreid over de woonwijken in Geertruidenberg en Raamsdonksveer liggen voorzieningen als sport- en recreatiecomplexen, scholen, sociaal-culturele voorzieningen en medische voorzieningen (zie ook het thema voorzieningen). Raamsdonk bestaat voor een groot deel uit historische lintbebouwing waar naast wonen ook andere functies als boerderijen voorkomen. Daarnaast horen er twee recentere woonwijken bij Raamsdonk en wordt tussen de Heemraadsingel en de Heilige Bavokerk een nieuwe woonwijk gebouwd. In alle kernen is de kwaliteit van de woningvoorraad goed.

Wat komt er op ons af?

In de Woonvisie 2017 wordt vermeld dat er in Geertruidenberg voornamelijk vraag is naar middeldure koopwoningen, in Raamsdonksveer naar dure huurwoningen, middeldure koopwoningen en dure koopwoningen, terwijl in Raamsdonk vraag is naar goedkope huur en middeldure koopwoningen. Hierbij moet wel aangetekend worden dat jongeren ondervertegenwoordigd waren in het onderzoek, waardoor de vraag hier in werkelijkheid iets van kan verschillen. De woningaantallen zijn te zien in de tabel.

Woningprogramma uit de Woonvisie 2017

Net als veel andere gemeenten heeft onze gemeente te maken met een bevolking die steeds ouder wordt en jongeren die wegtrekken uit de gemeente (vergrijzing). Deze veranderingen in de opbouw van de bevolking hebben gevolgen voor het aanbod van woningen en wat we ervan verwachten. Een andere ontwikkeling is dat huishoudens kleiner worden. Er komen steeds meer kleine huishoudens die bestaan uit 1 of 2 personen. Daardoor verandert de vraag naar woningen. Onze gemeente telt relatief veel sociale huurwoningen, maar als uitkomst uit de VisieCafés lijkt het erop dat inwoners problemen ervaren met het vinden van een geschikte sociale huurwoningen in onze gemeente. Dit heeft niet te maken met het aantal sociale huurwoningen in onze gemeente, maar met het regionale verdeelsysteem. Daardoor krijgen inwoners met een lange inschrijfduur sneller een woning toegewezen. Momenteel worden de mogelijkheden tot verdeling van deze woningen onderzocht in de vorm van verdeelmodellen via Klikvoorwonen en/of een huisvestingsverordening. Ook wordt er gewerkt aan een verkoopbeleid met Thuisvester, waardoor woningen uit de voorraad kunnen worden verkocht, die op termijn kunnen worden vervangen door nieuwe sociale huurwoningen.

Door de energietransitie is het nodig dat we ook in woningen energie besparen. Dit kan bijvoorbeeld door bestaande woningen (nog) beter te isoleren. Nieuwbouwwoningen moeten we bovendien zo bouwen dat deze zo goed mogelijk omgaan met energie. De uitdaging om woningen niet meer met gas, maar met duurzamere brandstoffen te verwarmen heeft ook gevolgen voor de woningvoorraad.

Een veranderend klimaat kan leiden tot vaker en meer extreme neerslag of extreme droogte/warmte. Woonwijken moeten daarom voldoende ruimte hebben voor groen en genoeg mogelijkheden bieden om regenwater op te vangen.

De provincie Noord-Brabant heeft een actieprogramma: ‘nieuwe woonvormen en zelfbouw’. Met dit programma worden nieuwe woonvormen worden gestimuleerd, die bijdragen aan het creëren van een woonvoorraad dat past bij de veranderende samenstelling van onze samenleving. Voorbeelden van nieuwe woonvormen zijn: knarrenhofjes, gesplitst wonen, flexbouw en kleinschalig zorgwonen.

Hoe zien we wonen in de toekomst?

We gaan ons inzetten om te komen tot een Programma Wonen, waarbij we in beeld brengen hoe lokale vraag en aanbod beter op elkaar kunnen aansluiten. Hieronder beschrijven we waar we ons beleid rondom wonen op gaan richten. De woningbouwprojecten, die nu lopen of gaan lopen (zie markers) zijn de volgende:

• Donge-oevers: Achter de Hoeven in Raamsdonksveer, ca. 180 woningen.
• Donge-oevers: Oude Haven in Raamsdonksveer, ca. 50 woningen.
• Sint-Theresiastraat Raamsdonksveer, ca. 75 woningen.
• Beethovenlaan 1 Raamsdonksveer, ca. 9 woningen.
• Varenstraat Raamsdonksveer, ca. 20 woningen.
• Hoge Veer locatie Raamsdonksveer, ca. 30 woningen
• Diverse transformaties naar wonen aan de Grote Kerkstraat Raamsdonksveer.
• Dok 12 Raamsdonksveer, ca. 50 woningen.
• Herstructurering Zoutmanstraat e.o. Geertruidenberg, ca 13 extra woningen.
• Rembrandtlaan 66, Raamsdonksveer, ca. 7 woningen
• Omschoorweg, Raamsdonksveer (flexibel bouwen), ca. 20 woningen.
• Ontwikkeling Landgoed Hooipolder, ca. 6 woningen.

Wonen en bouwen

De huidige kwaliteit van de bestaande woningen willen we op niveau houden. Dit doen we door de bestaande kwaliteiten van de woonomgeving te behouden en versterken, zoals het groen en water in de wijken en de voorzieningen in de buurt. Voor ons betekent dit ook dat we in kunnen zetten op het stimuleren van maatregelen om woningen bijvoorbeeld te verduurzamen of levensloopbestendig te maken. We willen het groene karakter van onze woonwijken en kernen behouden. Daarbij zorgen we voor nieuwe speelplekken in woonwijken om deze nog aantrekkelijker te maken voor onze nieuwe bewoners. We zetten ons in voor het verbeteren van de biodiversiteit in de woongebieden door natuurinclusief bouwen te stimuleren.

Bewoners die lang in onze gemeente willen blijven wonen moeten ook de mogelijkheid hebben. Dat betekent dat we ruimte maken voor het ontwikkelen van woningen waar ook ouderen lang kunnen blijven. Dit noemen we ook wel levensloopbestendige woningen. Ook flexibele woonconcepten bieden kansen, omdat deze makkelijk te veranderen zijn aan de behoeften van de bewoner. Om ouderen te voorzien in de behoefte om langer thuis te wonen hebben we het programma Langer Thuis opgezet. Het programma Langer Thuis is met name gericht op het langer zelfstandig wonen van ouderen, inwoners met beperking en/of ggz-problematiek en raakt eveneens veel aspecten van het sociale domein (ondersteuning van sociaal netwerk en van vrijwilligersorganisaties en welzijns- en zorgaanbieders) en de ruimtelijke omgeving (aangepaste woningen en een bereikbare en toegankelijke woonomgeving).

We zijn zuinig op ons buitengebied. Bij nieuwbouw van woningen gaat onze voorkeur uit naar inbreiding, dit betekent dat we eerst binnen de kernen bouwen en niet uitbreiden naar het buitengebied. Als dat niet mogelijk is, wordt uitbreiding van een kern misschien een mogelijkheid. Dit bekijken we dan echter op basis van concrete voorstellen. Inbreiding betekent voor ons ook dat we bij nieuwe woningen en wijken proberen om zoveel mogelijk groen te behouden en realiseren zoals parken, bomen en groen. Dit is nodig om hittestress tegen te gaan en regenwater op te vangen (lees ook klimaat). Nieuwbouw van woningen bepalen we op basis van de wensen van de bevolking en de markt. Hiermee bereiken we onze ambitie om te bouwen naar behoefte. Voor alle nieuwbouw geldt dat we naar levensloopbestendige woningen van hoge kwaliteit werken, voor elke doelgroep.  

Verder proberen we te voorkomen dat er nieuwe woningen gebouwd worden in de gebieden waar sprake is van milieubelasting door wegen of bedrijventerreinen. Dus we willen liever geen nieuwe woningen toevoegen in gebied waar sprake is van overlast door geluid (grotere geluidbelasting) of slechte luchtkwaliteit als gevolg van bijvoorbeeld de A27. Dit kan namelijk invloed hebben op de gezondheid van mensen.

Wonen en energietransitie

Geleidelijk en (waarschijnlijk) per wijk gaan woningen over van gasverwarming naar andere, meer duurzame, vormen van verwarming. In plaats van gasverwarming krijgt een woning een systeem van verwarmen op basis van bijvoorbeeld elektriciteit, aardwarmte, biomassa of waterstof. Voorafgaand aan het veranderen van gasverwarmingen naar andere manieren van het verwarmen van woningen, gaan we onderzoeken hoe woningen het beste op een andere, duurzame, manier verwarmd kunnen worden.

Op het gebied van wonen werken wij samen met de woningbouwcorporatie in onze gemeente. We stimuleren hen om hun woningen voor 1 januari 2021 aan te passen voor energielabel B. Alle nieuwbouwwoningen in onze gemeente zijn energieneutraal en de woningbouwcorporatie bouw in principe alleen nog maar nul-op-de-meter-woningen.

We nemen biobased en circulair bouwen steeds meer als uitgangspuntbij nieuwe woningbouwontwikkelingen.

Wonen en cultuurhistorie

De historische linten in de gemeente en het cultuurhistorische centrum van Geertruidenberg hebben de basis gevormd voor de groei van onze gemeente. Deze cultuurhistorische waarden zijn nog steeds te herkennen in Geertruidenberg, Raamsdonksveer en Raamsdonk. Ze geven identiteit aan onze gemeente. We willen deze waarden beschermen en behouden. We willen de cultuurhistorische waarden als drager van nieuwe ontwikkelingen laten zijn.

Relatie met thema's: Energie, Klimaat, Gezondheid, Bereikbaarheid, Voorzieningen, Milieu

Relatie met ambities: Gezonde en veilige gemeente,   Levendige gemeente

Relatie met waarden: Kracht van kleinschaligheid